Assen

Niet alles is zoals het lijkt en zeker lijken dingen vaak niet wat ze zijn.
Het is afhankelijk van hoe wij naar de dingen kijken, wat we zien en natuurlijk wat we niet zien.
De media spelen daarin een cruciale rol. Zij maken een keuze in wat zij ons laten horen en zien. Dat is nooit een objectieve keuze. Met de beste wil van de wereld niet. Vaak is het zelfs bewuste manipulatie. Een heel mooi voorbeeld blijft wel de verslaggeving van de beroemde toespraak van Lech Walensa op de scheepswerf in Gdansk in de jaren 80 van de vorige eeuw. Op de westerse televisie zagen we heel in de verte een figuurtje staan op een podium voor een immense mensenmenigte. Op de Russische staatstelevisie een ‘over the shoulder’ shot van Walensa. Het leek alsof er slechts een tiental mensen was gekomen.
Sindsdien is met de komst van de sociale media, AI en fakenews de onzekerheid over ‘wat is er waar’ alleen maar toegenomen. En volkomen terecht als partijen foto’s gaan bewerken om het logo van een ‘concurrerende’ partij uit een nieuwsfoto te verwijderen.
We zien en horen ook voortdurend verschuivingen. Men kaapt elkaars ideeën en ideologieën.
In de Verenigde Staten is zoiets al jaren gaande. In de keurige tuinen van enorme villa’s in republikeinse buitenwijken staan borden met teksten als ‘Jobs for everyone’. De Republikeinen werpen zich op als beschermers van en voor de werkende klasse. De Democratische partij, die van oudsher meer een linkse, sociale partij was, wordt weggezet als linkse elite. Misschien herkent u de kwalificatie.
In Nederland gebeurt hetzelfde. Bestaanszekerheid wordt vrijwel zeker gekozen als het nieuwe woord van het jaar 2023. Iedereen is er ineens vol van.
Het is daarom zaak om zelf kritisch te blijven. Klopt het wat we zien en horen. Mooie praatjes horen we genoeg, maar zijn ze gemeend en worden ze waargemaakt?
Of, zoals de Yanks zeggen; ‘Walk your walk and talk your talk.

In een oud verhaal gaat koning Arthur op jacht en doodt, met zijn laatste pijl, een hert.
Op dat moment verschijnt een ridder, Gromer, die Arthur beschuldigt van verraad en diefstal.
Omdat Arthur ongewapend is, krijgt hij een kans. Na een jaar en een dag zal hij terugkomen op deze plek en Gromer het antwoord geven op de vraag; “Wat wil een vrouw het liefst.”
Als hij faalt het goede antwoord te geven zal Gromer hem alsnog doden.
Arthur gaat op zoek, maar de vele verschillende antwoorden die hij krijgt maken hem somber en ongerust. Hij trekt zich terug in zijn kasteel en wacht zijn lot af.
Zijn neef Gawain besluit Gromer op te zoeken en voor zijn oom te vechten. Op weg naar het woud treft Gawain een afstotelijke heks, die hem belooft het antwoord te geven, als hij met haar zal trouwen. Na een korte aarzeling stemt Gawain toe. Het huwelijk wordt voltrokken door Arthur zelf.
Het kersverse echtpaar trekt zich na de plechtigheid terug in hun vertrekken. Gawain staart uit het venster. De lelijke heks zit op het bed. Hij heeft beloofd alle huwelijkse plichten te vervullen en huivert als zij hem roept. Maar, die stem? Dat is een heel andere dan de stem van de heks. Op het bed zit een wonderschone vrouw. Zij vertelt dat ze Ragnell, de zuster van Gromer, die een vloek over haar heeft uitgesproken, is en stelt Gawain voor de keuze; hij kan kiezen dat zij overdag Ragnell is en dat iedereen kan zien welk een mooie vrouw hij heeft, of hij kiest voor de nacht. Dan heeft hij haar in al haar schoonheid voor zichzelf. Gawain kan niet kiezen. Hij wil niet kiezen. Vervult van medelijden roept hij dat ze zelf moet beslissen. Ragnell begint te lachen. De betovering is verbroken. Door haar de keus te geven heeft hij het antwoord gevonden op de vraag van Gromer. Een vrouw wil beslissen over haar haar eigen lot.
Arthur is gered.

Zelfs de dieren die nog nooit de geur hadden geroken of het lawaai van brullende vlammen hadden gehoord wisten wat ze moesten doen. Vluchten. Meteen. Zij aan zij denderden olifanten naast tijgers door het woud. Zwijnen liepen naast panters en slangen kropen naast konijnen. Allemaal renden ze naar de rivier. Eenmaal aan de andere kant stonden ze vol verbijstering te kijken hoe de vlammenzee hoog boven de bomen uittorende en alles verslond dat op zijn pad kwam. Er klonk gejammer, gevloek en geschreeuw. Een vogeltje, een kolibrie, amper groter dan een bij, scheerde door de lucht, vloog over het water en pikte een druppel water op. Boven de vlammen liet hij de druppel vallen en vloog toen weer terug voor de volgende. De dieren op de oever stootten elkaar aan.
‘Kijk die gek nou. Die denkt dat hij de brand kan blussen.’ Er klonk gelach en gehoon.
‘He kolibrie’, riep de olifant, die toch als hoogste in de rangorde werd gezien, ‘Waar denk jij nu mee bezig te zijn. Dat helpt toch helemaal niets.’
‘Dat kan zo zijn,’ antwoorde de kolibrie, ‘maar ik doe wat ik kan.’

Aan dit verhaal moest ik denken tijdens het debat over de aardbevingsschade en Sandra Beckerman bijna vertwijfeld haar pijlen op Mark Rutte zag afvuren. Ze ketsten af op zijn pantser en hadden net zo veel effect als de druppel van de kolibrie. Des te groter werd mijn respect. Ze ging door, ze gaat door. Net als al die andere mensen, die zich, soms zwaar te moede, inzetten om toch het verschil te maken. Ook al lijkt het zinloos. Ook al is gelach en hoon hun deel. Zij doen wat ze kunnen.
We kunnen aan de kant staan blijven jammeren of we kunnen een kolibrie zijn. Voor ons zelf en het gevoel en de wetenschap dat we met ons allen wel degelijk het verschil kunnen maken.

Terwijl Oekraïne in brand staat en het minst erge scenario voor het vrije westen een opleving van de koude oorlog is, zijn we hier in Assen bezig met de campagne voor de Gemeenteraadsverkiezingen. Ik kan mij voorstellen dat er mensen zijn die vinden dat onze lokale problematiek en ambities er nu even minder toe doen. Feit is dat de toekomst  onzekerder is geworden. Wie kan voorspellen wat de uiteindelijke gevolgen voor ons dagelijkse leven hier in Assen zullen zijn? Moeten we het nog over een eerlijke energietransitie hebben, nu energieprijzen door het dak gaan? Of over betaalbaar wonen en waar laten we dan misschien wel miljoenen Oekraïense vluchtelingen? Wat als er toch een oorlog met de NAVO uitbreekt, met alle risico's op het gebruik van Nucleaire wapens? Daarmee valt de discussie over een miljoenendak op de Wielerbaan toch in het niet? Er waren in de tijd van de eerste koude oorlog  mensen die vervielen tot een soort apathie, omdat alles zinloos was. De atoombom zou alles immers toch uitwissen. De popgroep Doe Maar wist dit gevoel mooi te verwoorden in hun song De Bom:

Ik ben verzekerd van succes tegen brand en voor mijn leven
Ik heb van alles, maar geen tijd, ook niet voor heel even
Ik moet aan mijn salaris denken en aan mijn relaties
Maar liever weet ik wie jij bent voordat het te laat is

Ik denk dat dit alles juist aantoont wat voor grote waarde wij moeten hechten aan het feit dat wij hier nog steeds zelf onze toekomst kunnen bepalen, zonder dat we worden gereduceerd tot bufferland van een Supermacht. Ik keek naar de nieuwe Omroep Ongehoord Nederland (ON). Hier werd glashard gesteld dat Supermachten nu één keer een buffer rond hun grenzen nodig hebben. Pech voor de Oekraïners, maar niks aan te doen. Gewoon lekker handel blijven drijven. Democratie is een detail. Dat vond de bij ON zo bewonderde Trump immers ook toen hij de verloren verkiezingen The Big Steal noemde. We komen er via het werk van een onderzoekscommissie achter hoe hij en zijn entourage de democratie de nek om probeerden te draaien.