Assen

Stel je voor:

Je wordt ’s nachts wakker van een geluid uit de woonkamer. Er rommelt wat op de benedenverdieping. Je denkt direct aan inbrekers. Je ligt nog even te luisteren of je je het niet hebt verbeeld. Maar nee hoor, je hoort toch duidelijk gestommel uit de woonkamer komen. Je sluipt voorzichtig uit je bedje, en doet de deur van de slaapkamer op slot. Daarna pak je de telefoon, en belt 112 om te vragen om de politie.

Op het moment dat je fluisterend je vraag om hulp neerlegt bij de telefonist van het alarmnummer, antwoord deze met de opmerking: “Nee hoor, we kunnen geen politie sturen. We hebben al drie meldingen gehad vanavond, en zitten daarmee aan ons quotum. U moet gewoon de deur van de slaapkamer goed gesloten houden en wachten tot de inbrekers weer weg gaan. Goedenavond ……….”

Of nog anders:

Op een maandagochtend, wanneer de meeste mensen al weer aan het werk zijn, gebeurd er een ongeluk in de chemische fabriek dicht bij de wijk waarin je woont. Vlammen slaan uit het dak van de fabriek, en men hoorde ook al enkele explosies. Na korte tijd groeit de brand uit tot een enorme fik, waarbij ook belendende panden en bedrijven gevaar lopen. Door beambten die de luchtkwaliteit meten wordt vastgesteld dat er zich chemische dampen over de woonwijk verspreiden, en dat een uitgebreid evacuatieplan in werking zou moeten treden.

De brandweer zou met alle materieel moeten uitrukken en hulpdiensten zouden direct het uitgebreide noodplan tot evacuatie moeten gaan uitvoeren. Maar dat moet nog even op zich laten wachten, omdat de managers, commandanten, burgemeester en verdere leidinggevenden in dit geval eerst een vergadering beleggen om te bekijken welke inzet financieel gezien het beste uitpakt.

In beide gevallen zult u kunnen denken: “Dat kan toch helemaal niet?” Zoiets zal toch nooit in het echt kunnen gebeuren? En als geruststellend antwoord daarop kan ik bevestigen dat dit momenteel inderdaad niet zou kunnen gebeuren. Toch is de gedachte niet zo vreemd. Want dit zou perfect een uitwas kunnen zijn van het marktdenken van de huidige Nederlandse politiek. In veel gevallen is de gang van zaken namelijk al op die manier geregeld. Als sprekend voorbeeld afgelopen week: de Zorg.

De afgelopen week kwam in het nieuws dat niet alle kankerpatiënten algemeen voorgeschreven medicijnen voor de behandeling krijgen, omdat deze te duur zouden zijn. We hebben het over medicijnen die wel tot 5000 euro per maand zouden kosten. De artsen moeten tegenwoordig rekenen. Hebben we nog voldoende budget, kan het er nog af? Of moeten we gewoon maar een minderwaardig, maar goedkoper middel inzetten? Voor de duidelijkheid: het gaat hier niet over experimentele behandelingen, maar over standaard voorgeschreven medicijnen.

En, of die vijfduizend euro nu zo’n astronomisch bedrag is? Drie dagen ziekenhuisopname bijvoorbeeld, is veel duurder. Dus waar bezuinigt men nu op zult u kunnen denken? Als een patiënt door verkeerde of onvoldoende werkende medicijnen zieker wordt zullen de zorgkosten weldra hoger zijn dan de besparingen op medicijnen. Ten grondslag aan dit alles ligt het commercieel denken in de zorg. Iets waar de SP al vanaf het begin zeer afwijzend tegenover heeft gestaan.

Het is al weer enige tijd een feit dat binnen de zorg de geldstromen een belangrijkere positie hebben ingenomen dan de zorg voor zieke mensen. Met andere woorden: als het geld van het ziekenhuis op is, dan heeft u als patiënt mooi pech gehad. Bovendien is er in het genoemde voorbeeld sprake van “Niet voor alle patiënten (…)”. Dan rijst ogenblikkelijk de vraag: voor welke patiënten zijn de medicijnen dan wel beschikbaar en voor welke patiënten dan niet? Wie beslist daarover? Welke morele afwegingen spelen hierin een rol? Gezond levend of ongezond? Jong en oud? Arm of rijk? Werkend of werkloos?

Het marktdenken is al bijna gemeengoed geworden. Gezien het gebrek aan vele boze reacties uit de samenleving lijkt het alsof mensen zich niet meer zo druk maken over dit soort zaken. De meesten die dit lezen hebben immers zelf geen kanker. En degenen die dit dan treft kennen we niet. Het zal wel niet zo erg zijn als het wordt verteld, zal men over het algemeen wel denken.

Vandaar dat ik een paar voorbeelden opdiep over hoe het marktdenken nog meer tot uitwerking zou kunnen komen. Hoewel het gaat om fictieve voorbeelden, gaan deze niet veel verder dan de werkelijkheid waarmee me momenteel al te maken hebben. Want voor die kankerpatiënten, die het treft, staat de wereld in brand. Zij lopen acuut gevaar, en de enigen die zouden kunnen helpen zeggen: “Sorry, het geld is op ……”

Terwijl het ziekenhuis een faillissement bespaard blijft, is de solidaire, zorgzame samenleving overleden.

Wat de SP betreft toont het vooral aan dat het marktdenken zelf bankroet is.